مواد کمیسیون طرح مسؤولیت بین المللی دولت ( 2001 )-بخش نهم

ماده 47 - تعهّد دولتهای مسؤول.
1ـ هنگامی که چندین دولت مسؤول فعل متخلّفانه بینالمللی واحد هستند، میتوان به مسؤولیت بینالمللی هر
یک از آنها در خصوص آن فعل استناد کرد.
2ـ بند فوق:
الف ) به دولت زیاندیده این امکان را نمیدهد که از باب جبران خسارت چیزی بیش از خسارتی که متحمل شده مطالبه کند؛
ب ) به حق استناد به مسؤولیت سایر دولتهای مسؤول خدشه وارد نمیکند.
ماده 48 - استناد به مسؤولیت توسط دولتی به جز دولت زیاندیده
1ـ هر دولتی غیر از دولت زیاندیده حق دارد مطابق بند 2 ذیل به مسؤولیت دولت دیگر استناد کند اگر :
الف ) تعهّد نقض شده در قبال گروهی از دولتها از جمله آن دولت بوده و این تعهّد برای حمایت از منفعت
جمعی گروه ذیربط وضع شده باشد؛ یا
ب ) تعهد نقض شده در قبال جامعه بینالملی در کل باشد.
2ـ هر دولتی که به موجب بند 1 محقق به استناد به مسؤولیت باشد میتواند از دولت مسؤول این موارد را
درخواست کند:
الف ) توقف فعل متخلّفانه بینالمللی و دادن اطمینان و تضمین به عدم تکرار آن مطابق ماده 30 ؛ و
ب ) اجرای تعهّد به جبران خسارت به نفع دولت زیاندیده یا ذینفعهای تعهّد نقض شده مطابق مواد پیشین.
3ـ شرایط لازم برای استناد به مسؤولیت توسط دولت زیاندیده به موجب مواد 45-43 بر استناد به مسؤولیت
توسط دولت مذکور در بند 1 فوق نیز اعمال میشود.
ماده 49 -موضوع و حدود اقدامات متقابل
1ـ دولت زیان دیده تنها به منظور وا داشتن دولت مسؤول فعل متخلّفانه به پیروی از تعهّداتش میتواند بر طبق
بخش دوم به اقدامات متقابل مبادرت ورزد.
2ـ اقدامات متقابل محدود به عدم اجرای موقت تعهّدات بینالمللی دولتی است که در مقابل دولت مسؤول به
چنین اقداماتی مبادرت میورزد.
3ـ اقدامات متقابل باید تا حد امکان به گونهای انجام شوند که تداوم اجرای تعهّد مورد بحث را ممکن سازد.

ماده 50 -تعهداتی که تحت تاثیر اقدامات متقابل قرار نمیگیرد .
1- اقدامات متقابل نباید تعهدات زیر تحت تاثیر قرار دهند:
الف) تعهد به عدم تهدید یا توسل به زور آنگونه که در منشور ملل متحد آمده است؛
ب) تعهدات مربوط به حمایت از حقوق بنیادی بشری؛
ج) تعهدات با ماهیت بشر دوستانه که اقدامات تلافی جویانه را منبع میکنند؛
د) دیگر تعهدات ناشی از قواعد آمره حقوق بینالملل عام.
2-دولتی که به اقدامات متقابل مبادرت میکند از اجرای تعهدات زیر مبری نیست:
الف) تعهد ناشی از هرگونه آئین حل و فصل اختلافی که میان او و دولت مسئوول قابل اعمال باشد؛
ب) احترام به مصونیت کارکنان، اماکن، آرشیو و اسناد دیپلماتیک و کنسولی.
ماده 51 - اقدامات متقابل باید به زیان وارده متناسب باشند و با توجه به شدت فعل متخلفانه بینالمللی و
حقوق مورد بحث انجام میشود.
ماده 52- شرایط حاکم بر توسل به اقدامات متقابل
1ـ دولت زیان دیده بیش از مبادرت به اقدامات متقابل یابد:
الف ) مطابق ماده 43 از دولت مسؤول بخواهد که تعهّداتش به موجب بخش دوم ایفا کند؛
) بهرگونه تصمیم راجع به اتخاذ اقدامات متقابل را به دولت مسؤول اطلاع داده و به او پیشنهاد مذاکره کند.
2- با وجود مفاد قسمت ب بند 1، دولت زیاندیده ممکن است برای حراست از حقوقش چنان اقدامات متقابل
فوری را که ضروری است اتخاذ کند.
3- در موارد زیر نمیتوان به اقدامات متقابل متوسل شد و در صورتیکه چنین اقداماتی از پیش آغاز شدهاند باید
بدون تأخیر غیر موجه متوقف شوند:
الف ) فعل متخلّفانه بینالمللی متوقف شده است؛ و
ب ) اختلاف نزد دادگاه یا دیوانی مطرح شده که برای اتخاذ تصمیمات لازمالاجرا برای هر دو طرف صلاحیت دارد.
4- در صورتی که دولت مسؤول در اجرای مکانیسم حل و فصل اختلافات حسن نیت نداشته و قصور کند، بند 3  فوق اعمال نمیشود.

مواد کمیسیون طرح مسؤولیت بین المللی دولت ( 2001 )- بخش ششم

ماده 27 - نتایج استناد به یکی از جهات رافع متخلّفانه فعل مطابق این فصل بر موارد زیر تأثیری ندارد:
الف ) اجرای تعهّد مورد بحث اگر و تا حدی که جهات رافع وصف متخلّفانه فعل، دیگر وجود ندارد؛
ب ) مسأله جبران خسارت از بابت ضررهای مادی ناشی از فعل مورد بحث.
ماده 28 - آثار و نتایج حقوقی فعل متخلّفانه بین المللی
مسؤولیت بینالمللی دولت که بر اثر فعل متخلّفانه بینالمللی و مطابق مقررات بخش نخست ایجاد میشود متضمن آثار حقوقی است که در این بخش میآیند.
ماده 29 - تکلیف مستمر به اجرای تعهّد
آثار حقوقی فعل متخلّفانه بینالمللی به موجب مقررات این بخش، بر تعهّد مستمر دولت مسؤول به اجرای تعهّد
نقض شده خدشهای وارد نمیکند.
ماده 30 -توقف و عدم تکرار
دولت مسؤول فعل متخلّفانه بینالمللی متعهّد است :
الف ) در صورت تداوم فعل، آن را متوقف کند؛
ب ) در صورتی که شرایط ایجاب کند اطمینان و تضمینات مناسبی برای عدم تکرار آن ارائه دهد.
ماده 31 -جبران.
1ـ دولت مسؤول، متعهّد است که زیان ناشی از فعل متخلّفانه بینالمللی را بهطور کامل جبران کند.
2ـ زیان عبارت از هر گونه خسارتی اعم از مادی یا معنوی است که از فعل متخلّفانه بینالمللی دولت ایجاد شود.
ماده 32 -عدم امکان استناد به حقوق داخلی.
دولت مسؤول نمیتواند برای توجیه قصور در عدم رعایت تعهداتش به موجب این بخش به مقررات حقوق داخلی خویش استناد کند.

ماده 33-محدوده تعهدات بینالمللی مذکور در این بخش
1ـ تعهدات دولت مسؤول به موجب این بخش ممکن است بسته بهویژگی و محتوای تهعد بینالمللی و شرایط
نقض آن در قبال یک دولت، چند دولت یا جامعه بینالمللی در کل باشد.
2ـ این بخش به هر حقی که از مسؤولیت بینالمللی دولت ناشی شده و مستقیماً به هر شخص یا نهادی غیر از
دولت تعلق گیرد خدشهای وارد نمیکند.
ماده 34 - اشکال جبران.
جبران کامل زیان ناشی از فعل متخلّفانه بینالمللی مطابق مقررات این فصل به شکل اعاده وضع به حال سابق ،غرامت و جلب رضایت است که منفرداً یا مجتمعاً بر طبق مقررات این فصل صورت میگیرد.